Παρουσίαση – Συνέντευξη στο περιοδικό People, στο Πρώτο Θέμα

Παράτησε τη ζωή στην Αθήνα και τις μικρές πολυτέλειές της, για να σώσει έξι εγκαταλελειμμένα άλογα, που στην πορεία έγιναν επτά. Η οικονομική κρίση έχει αφήσει (και) πολλά άλογα κυριολεκτικά στο δρόμο.

Bρίσκω τη Νάνσυ σε ένα παραθαλάσσιο χωριό στη βόρεια Εύβοια. Μόλις έχει τελειώσει το τάισμα και καθαρίζει. Η «εισβολή» μου δεν περνάει απαρατήρητη από την αγέλη. Πρώτος ο αρχηγός θα έρθει δίπλα μου, να με μυρίσει, να με κοιτάξει στα χέρια, μήπως εκεί κρύβεται κάποια λιχουδιά. Η ευτυχής ανακάλυψη ενός καρότου θα οδηγήσει και τα υπόλοιπα δίπλα μου. Φιλικά και χαδιάρικα, θυμίζουν σκυλιά σαλονιού και όχι τα περήφανα, απόμακρα άλογα του National Geographic.

Η ευτυχής μαμά καμαρώνει για τη γνωριμία. Η Νάνσυ Κουρέλλου δεν είναι μια συνηθισμένη εκπαιδεύτρια ιππασίας. Είναι περισσότερο μια Μητέρα Τερέζα, που αποφάσισε να σώσει έξι άλογα.

«Γνωρίζω αυτά τα άλογα δεκατρία χρόνια. Τότε που ζούσαν στις εγκαταστάσεις ενός ιππικού ομίλου στη βόρεια Εύβοια κι εγώ εργαζόμουν για ένα διάστημα εκεί ως εκπαιδεύτρια ιππασίας. Σταδιακά και όχι χωρίς επιπτώσεις –πολλά έχασαν τη ζωή τους, μερικά αντιμετώπισαν ουσιαστικά προβλήματα υγείας, όλα ήταν υποσιτισμένα– η ιδιοκτησία έπαψε να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της, μέχρι που έγινε έξωση σε ιδιοκτήτη και άλογα κι εκείνα βρέθηκαν εγκαταλελειμμένα. Έτσι, περιήλθαν στην ιδιοκτησία μου» λέει χωρίς ένταση, απογοητευμένη για όσα πέρασαν και στενοχωρημένη για τα υπόλοιπα άλογα του ιππικού ομίλου που «χάθηκαν».

Ήταν τότε, το 2011, που εγκατέλειψε την Αθήνα και τις δραστηριότητές της εδώ για να ζήσει δίπλα τους και να τα φροντίσει. «Ο ιππικός όμιλος βρισκόταν μέσα σε δασικό χώρο, έκτασης 17 στρεμμάτων, με παλιά κτίσματα που είχαν υποχωρήσει και καταστραφεί από φυσικές φθορές, χωρίς ρεύμα. Εγώ έμενα σε ένα τροχόσπιτο που βρήκα εκεί παρατημένο. Τις προηγούμενες χρονιές έμενα μαζί τους σε σκηνή» λέει με φυσικότητα, που όμως προκαλεί, πέρα από έκπληξη, ανησυχία. Πώς μπορεί να ζήσει ένας άνθρωπος στο δάσος; «Ναι, είναι ταλαιπωρία» προλαβαίνει τις σκέψεις μου. «Αυτονόητα πράγματα, όπως ένα ζεστό ντους, για εμένα ήταν ολόκληρη διαδικασία. Το καλοκαίρι φυσικά ήταν πιο εύκολα. Ας πούμε, ένα μεγάλο πλαστικό βαρέλι που τοποθέτησα ψηλά και σύνδεσα με ένα λάστιχο ήταν ο αυτοσχέδιος θερμοσίφωνάς μου, με νερό που ζέσταινε ο ήλιος».

Το Σεπτέμβριο που μας πέρασε μια δικαστική απόφαση όρισε ουσιαστικά τα άλογα ανέστια. Κι ενώ το αδιέξοδο ήταν κοντά, η Νάνσυ Κουρέλλου στάθηκε τυχερή, όταν μια φίλη τής παραχώρησε τις εγκαταστάσεις του παλιού εργοστασίου της οικογενειακής επιχείρησης. Όχι όμως για πολύ. Μια νέα «έξωση» την έφερε πίσω στο βουνό, σε έναν προσωρινά ενοικιαζόμενο χώρο, μέχρι να βρουν νέα λύση.

«Είμαστε τσιγγάνοι τα άλογα κι εγώ» λέει την ώρα που μια νεαρή φοράδα τής «καθαρίζει» τα μαλλιά από κάποια άχυρα που είχαν βρει καταφύγιο στις μπούκλες της. Ξανά πίσω στη βόρεια Εύβοια μπορούν τουλάχιστον να βγάζουν κάποια χρήματα πραγματοποιώντας τουριστικούς περιπάτους στο δάσος και τη θάλασσα. Η τουριστική περίοδος, όμως, δεν κρατάει πολύ και σύντομα η Νάνσυ Κουρέλλου και τα άλογά της θα χρειαστεί να ψάξουν και πάλι νέο χώρο για να μείνουν.

«Θα ήθελα να βρούμε ένα χώρο όπου να μην είναι κλεισμένα σε μπουντρούμια. Μπορεί να πείνασαν και να επιβίωσαν μόνο έξι, αλλά γεννήθηκαν και μεγάλωσαν ελεύθερα. Ζουν όλα μαζί, σαν μια αγέλη, ελεύθερα να κάνουν τις αρχηγίες τους, να παίξουν και να μαλώσουν, να ερωτευτούν, να κυλιστούν στο χώμα, να βοσκήσουν, χωρίς να υποφέρουν από καταναγκαστική εργασία ή υποχρεωτική εκγύμναση. Είναι χαρούμενα άλογα, κι ας πέρασαν πολλά και δύσκολα, και αυτό παλεύω να διατηρήσω».

Η στατιστική των φιλοζωικών σωματείων επιβεβαιώνει πως τα εγκαταλελειμμένα άλογα είναι το νέο «trend». Ιδιοκτήτες, που δεν μπορούν πλέον να συντηρούν τα άλογά τους, προτιμούν να τα παρατάνε, συχνά δεμένα, σε ένα χωράφι. Άλογα και γαϊδουράκια είναι τα νέα αδέσποτα ζώα.

«Όταν άρχισα να διαπιστώνω πως η αδιαφορία αυξάνεται και το πρόβλημα επιδεινώνεται, ζήτησα βοήθεια από φιλοζωικά σωματεία που ασχολούνται με άλογα. Λόγω κρίσης δεν είχαν τη δυνατότητα να φιλοξενήσουν και τα έξι. Το μόνο που μπορούσαν να κάνουν ήταν να προσπαθήσουν να τα δώσουν για υιοθεσία, δεδομένου πως τα περισσότερα είναι νεαρά. Αυτά, όμως, μεγάλωσαν μαζί και ήθελα να μείνουν μαζί. Δεν είχα και πολλές εναλλακτικές, πέρα από το να ξεχάσω τη ζωή μου όπως τη ζούσα και να φτιάξω νέα δίπλα τους» λέει η Νάνσυ για μια απόφαση που δεν χρειάστηκε ιδιαίτερη σκέψη.

«Είναι ευαίσθητα ζώα, χρειάζονται συνεχή παρακολούθηση. Έχουν και πολλές ιατροφαρμακευτικές ανάγκες. Μια φορά το χρόνο κάνουν εμβόλια, κάθε σαράντα μέρες εξονυχισμό, κάθε έξι μήνες αποπαρασιτισμό, δύο φορές το χρόνο πρέπει να τροχίζονται τα δόντια τους, πρέπει να ψεκάζονται για τις μύγες, τις κάμπιες». Όλα έχουν και το αντίστοιχο κόστος. «Μόνο οι τροφές για κάθε ένα κοστίζουν 1.000 ευρώ το χρόνο». Και πώς μια γυναίκα, 36 ετών, με μηδενικά εισοδήματα και χωρίς απασχόληση καταφέρνει να τα συντηρεί; «Όλοι αυτό με ρωτάνε “πώς τα βγάζεις πέρα οικονομικά;”. Η απάντηση είναι “κάνω έρανο…”. Υπάρχουν και πολλοί εθελοντές, βασικά φίλοι, ένας σταθερός κύκλος, που έρχονται και βοηθούν. Αν είχα ένα μόνιμο χώρο, όλα θα ήταν ευκολότερα. Ή αν έβρισκα εικονικούς αναδόχους. Ίσως θα μπορούσα να κάνω και κάποια μαθήματα ιππασίας ή έχοντας το κεφάλι μου ήσυχο να αρχίσω και πάλι να εργάζομαι ως γυμνάστρια. Στο βουνό είναι ιδανικά για τα άλογα, αλλά δυστυχώς δεν έχω τα χρήματα να νοικιάζω έναν τέτοιο χώρο όλο το χρόνο». Ειδικά ένα χώρο χωρίς εγκαταστάσεις, όπως είναι τώρα, με περίφραξη που έφτιαξε μόνη της με την πολύτιμη βοήθεια του συντρόφου της, Νίκου, χωρίς ρεύμα, με νερό από ένα γειτονικό πηγάδι και χωρίς στέγη για το δικό τους κεφάλι.

Τα αποθέματα δύναμης και συμπόνιας φαίνεται να μην εξαντλούνται όσον αφορά τη Νάνσυ Κουρέλλου. «Πριν έξι μήνες κάποιοι που με γνώριζαν με ενημέρωσαν για ένα ταλαιπωρημένο, παρατημένο άλογο που σίγουρα θα πέθαινε. Είχε παραιτηθεί και το ίδιο από τη ζωή. Είχε σάπιες οπλές και ήταν υποσιτισμένο. Να το άφηνα στην τύχη του; Τώρα, μετά από εντατική θεραπεία και ειδική διατροφή, περιμένουμε να βγουν τα νέα νύχια. Θέλει πολλή φροντίδα και τάισμα για να δυναμώσει» λέει για το έβδομο άλογο, που έγινε το νέο μέλος της ομάδας της. Ευτυχώς οι κτηνίατροι, γοητευμένοι από το έργο και την προσπάθειά της, πάντα χρεώνουν μόνο για τα απαραίτητα.

«Είναι ο σκοπός μου αυτός πλέον, να είναι αυτά τα ζώα ευτυχισμένα. Όχι μόνο τα άλογα, αλλά και τα τρία αδέσποτα σκυλάκια που έχω μαζέψει και κάποιες κοτούλες που έσωσα από ένα εκτροφείο. Θέλω να είναι ευτυχισμένα. Κι όταν είναι εκείνα, είμαι κι εγώ. Δεν μπορώ να τα αφήσω, να πάω στα νησιά διακοπές. Σίγουρα έχω στερηθεί πολλά πράγματα που θεωρούνται βασικά. Δεν συζητάω μόνο για το ρεύμα ή να μην κοιμάσαι σε κανονικό κρεβάτι, αλλά να μην πηγαίνω διακοπές, να μην ψωνίζω για εμένα, να μην πηγαίνω ποτέ κομμωτήριο, ούτε για τα βασικά. Αυτά σιγά σιγά εξαφανίστηκαν από τη ζωή μου. Δεν τα στερήθηκα μονομιάς, όλα μαζί. Σταδιακά έγιναν. Ένα ένα. Ας πούμε, όταν κατάλαβα πως το να έχω και να συντηρώ αυτοκίνητο στερεί χρήματα από τα άλογα, το πούλησα. Προτιμώ να αγοράσω εμβόλια για τα άλογα, παρά ένα ζευγάρι παπούτσια».

Μια συνειδητή απόφαση που, έστω κι αν προέκυψε αναγκαστικά, διαμόρφωσε ένα νέο τρόπο ζωής και δημιούργησε μια ετερόκλητη οικογένεια.«Το πιο μεγάλο σε ηλικία άλογο είναι ένα ελληνικό άλογο Πίνδου, 28 ετών. Τη γνώρισα όταν ήταν 15 ετών και δεν ξέρω τι έκανε πριν. Κάτι ύποπτο, πάντως, γιατί έχει ακόμα φοβίες και ανασφάλειες. Ο αρχηγός της αγέλης είναι ένας μονόφθαλμος, ευνουχισμένος επιβήτορας. Είναι αυτός που προσέχει όλα τα άλογα. Δίπλα του μια φοραδίτσα 8 ετών, που είναι η αρχηγίνα. Είναι αρκετά ζωηρή και λίγο άγρια. Ανεκπαίδευτη, αλλά πολύ έξυπνη. Ένα διάστημα που είχα πρόβλημα στο πόδι μου και κούτσαινα, διαπίστωσα πως αντέγραφε το βηματισμό μου και κούτσαινε κι εκείνη. Άλλες φορές, όταν την οδηγώ και θεωρεί πως πηγαίνω αργά, έρχεται και με σπρώχνει» περιγράφει η Νάνσυ με στοργή μια φοράδα από τα βασικά μέλη της αγέλης.

Αυτά τα άλογα δεν έχουν χωριστεί ποτέ και είναι αυτό που κάνει την ιστορία τους μοναδική. «Έχουν το κάθε ένα ξεχωριστή προσωπικότητα, αλλά μόνο όλα μαζί λειτουργούν καλά. Είναι πολύ σκανδαλιάρικα. Τους αρέσει να το “σκάνε” και να πηγαίνουν βόλτα στη θάλασσα, όποτε είμαστε στο χωριό» λέει η τροφός τους καμαρώνοντας για την ασίγαστη παιχνιδιάρικη διάθεσή τους.

«Ξέρεις, είμαστε αυταρχικοί εμείς οι άνθρωποι. Λέμε “για να μάθει το κυνηγόσκυλο να υπακούει, πρέπει να είναι αλυσοδεμένο”. Διαφωνώ. Υπάκουα ζώα είναι τα ζώα που αγαπούν και όχι φοβούνται το αφεντικό τους. Εγώ δεν έχω ατσάλινους κανόνες πειθαρχίας. Μου έχουν εμπιστοσύνη και δεν χρειάζεται να δίνω αυστηρές εντολές ή να κρατάω μαστίγιο. Δεν είναι καταπιεσμένα άλογα. Τρέχουν πολύ, βόσκουν πολύ, λερώνονται πολύ, κυλιούνται στα χόρτα και τα χώματα».

Εκείνη, όμως, είναι ευτυχισμένη; «Τα άλογα έχουν θεραπευτικές ιδιότητες. Όπως όλα τα ζώα. Μας ηρεμούν. Άτομα με ειδικές ανάγκες δίπλα στα ζώα επωφελούνται. Όπως και τα παιδιά με νοητική υστέρηση. Η κίνηση και ο ρυθμός του αλόγου τούς κάνουν πολύ καλό. Έχω δει κοριτσάκι 10 ετών με νοητική υστέρηση και σπονδυλική μέση που θύμιζε τελικό s, πάνω στο άλογο να μεταμορφώνεται σε παιδί με συνείδηση, που μπορεί να απαντήσει σε απλές ερωτήσεις και να στέκεται καμαρωτό σαν αμαζόνα. Ένα μικρό θαύμα. Το όνειρό μου είναι οι άνθρωποι να μπορούν να θαυμάζουν τα ζώα για το μεγαλείο και την ομορφιά τους. Να πάψουν να τα εκμεταλλεύονται και να αντιληφθούν τις θεραπευτικές ιδιότητες που έχει η συντροφιά τους».

Πώς προέκυψαν όλα αυτά; «Πάντα είχα επαφή με ζώα. Από τότε που πήραμε τον πρώτο μας σκύλο, την Ντένα, όλη η οικογένεια γίναμε σταυροφόροι των αδέσποτων. Επιστρέφαμε από το σχολείο με την αδελφή μου και η μητέρα μου, αντί να βάλει σε εμάς φαγητό, μας έδινε σακούλες με τροφή για να πάμε να ταΐσουμε τα αδέσποτα της πλατείας. Όλοι μας είμαστε ιδρυτικά μέλη του Σωματείου Φίλοι των Ζώων Ηρακλείου Αττικής και με περηφάνια μπορώ να πω ότι ο δήμαρχος Παντελής Βλασσόπουλος και ο αντιδήμαρχος Περιβάλλοντος Γιάννης Κεσκκινίδης εμπιστεύτηκαν τα φιλοζωικά σωματεία και κατάρτισαν πρόγραμμα για στείρωση, εμβολιασμό και φροντίδα των αδέσποτων ζώων».

Διακόπτω τον ενθουσιασμό της, για να σημειώσω το προφανές. Άλλο πράγμα ένας αδέσποτος σκύλος, διαφορετικό ένα άλογο. «Ναι, μου το λένε και οι γονείς μου αυτό» λέει γελώντας «το παρατράβηξα εγώ. Και κάθε φορά που φτάνουμε σε αδιέξοδο, μου πετάνε και ένα “παράτησέ τα, δεν θα τα καταφέρεις, καταστρέφεις τη ζωή σου”, αλλά μόνο όταν μας πιάνει απελπισία, γιατί κατά τα άλλα με στηρίζουν έμπρακτα. Ειδικά η αδελφή μου και οι φίλοι μου. Δεν έχω φίλους που δεν αγαπούν τα ζώα. Και χωρίς τη βοήθεια του Νίκου, που έχει ταβέρνα στο χωριό, του άλλου του Νίκου, που επίσης παράτησε τη ζωή του και είναι εδώ, του δασκάλου του χωριού, του Κωστή, του Παναγιώτη, της Ίλσε, της Μαντούς, της Έλενας, δεν θα τα είχα καταφέρει. Δεν είναι μόνο η δουλειά που έχουν ρίξει ή η προσπάθεια που κάνουν για να βρούμε κάθε φορά χρήματα, είναι η ψυχολογική υποστήριξη και η αγάπη που μου προσφέρουν». Δεν έχει αφήσει, όμως, και κάποιους πίσω; «Έχω χάσει επαφή με ανθρώπους που αγαπώ. Δεν μπόρεσα, ας πούμε, να βρεθώ στο γάμο του πιο παλιού μου φίλου, δεν έχω καταφέρει ακόμα να δω το μωρό της παιδικής μου φίλης ή δεν επισκέπτομαι όσο θα ήθελα τη γιαγιά μου, που πλέον έχει άνοια και είναι ακίνητη, αλλά όλοι σέβονται την απόφασή μου και στο τέλος βρίσκουμε τρόπο να βρισκόμαστε. Άλλωστε, ποιος δεν θέλει να έρθει να παίξει με τα άλογα;».